ជំងឺស្បែក ផ្សូរ៉ាយស៊ីស (Psoriasis)!

ជំងឺស្បែក ផ្សូរ៉ាយស៊ីស (Psoriasis)!

គឺជាជំងឺស្បែកដែលតែងតែលាប់ចុះឡើង។ Psoriasis មិនមែនជាជំងឺឆ្លងទេ តែអ្នកជំងឺ Psoriasis មានស្បែកមិនស្អាត។

១) តើអ្វីទៅជា Psoriasis?
Psoriasis ជាជំងឺស្បែករ៉ាំរ៉ៃ ស្តែងឡើងក្រោមរូបភាពជាបន្ទះក្រហម លាយឡំជាមួយក្រមរស្ងួត។ អ្នកជំងឺមានរោគសញ្ញាស្បែកនៅផ្នែកណាមួយនៃខ្លួនប្រាណ ឬមានរោគសញ្ញាស្បែកពេញខ្លួនតែម្តង។ Psoriasis អាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យទាំងភេទប្រុស និងស្រី។

២) មូលហេតុនៃការបង្កជំងឺ៖
មានកត្តាច្រើនដែលរួមគ្នាបង្កឲ្យមានជំងឺ Psoriasis ។ ក្នុងចំណោមនោះកត្តា ២ ដែលដើរតួសំខាន់ក្នុងការបង្កជំងឺនេះគឺៈ
   - ភាពមិនប្រក្រតីរបស់ប្រព័ន្ធការពារខ្លួនមនុស្ស (Immune factors)
   - កត្តាហ្សែន (Genetic factors/genetic predisposition)

៣) រោគសញ្ញា៖
រោគសញ្ញាស្បែករបស់ជំងឺ Psoriasis មានលក្ខណៈសំគាល់ដូចជាៈ
   - បន្ទះក្រហមមានក្រមរសពណ៌ប្រាក់ និងស្បែកស្ងួត
   - កន្លែងដែលកើតញឹកញាប់ដូចជា៖ ក្បាល, កែងដៃ, និងជង្គង់ តែរោគសញ្ញាស្បែកអាចចេញនៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់
   - ក្រមរក្រាស់ស្ងួតអាចរមាស់តិចតួច

៤) ប្រភេទផ្សេងៗ របស់ជំងឺ Psoriasis៖
ជំងឺ Psoriasis មានច្រើនប្រភេទដែលកើតនៅតំបន់ផ្សេងៗនៃរាងកាយ ប៉ុន្តែប្រភេទដែលគេតែងតែជួបប្រទះញឹកញាប់គឺ Chronic plaque psoriasis មានដូចជា៖
   - Scalp psoriasis: psoriasis នៅក្បាល
   - Flexcual psoriasis: psoriasis នៅក្លៀក, ក្រលៀន, របត់ស្បែក ។ល។
   - Palmoplantar psoriasis: Psoriasis បាទដៃ និងជើង

ក្រៅពីនេះ មានប្រភេទផ្សេងៗទៀតរបស់ Psoriasis ដូចជាៈ
   - Nail psoriasis: psoriasis ក្រចក
   - Erythrodermic psoriasis: psoriasis មានសញ្ញាស្បែកក្រហម
   - Pustular psoriasis: psoriasis មានសញ្ញាស្បែកជាលក្ខណៈខ្ទុះ
   - Guttate psoriasis: psoriasis មានសញ្ញាស្បែកជាកន្តួលក្រហមតូចៗ

៥) កត្តាជំរុញជំងឺ Psoriasis ឲ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ៖
   - កត្តាផ្លូវចិត្ត (Stress)
   - កត្តាជំងឺរលាកបំពង់កដោយបាត់តេរី Streptococcus spp នឹងជំងឺច្រើនទៀត
   - កត្តាថ្នាំពេទ្យ beta-blockers, lithium, angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitor medicines, NSAID, antimalarials
   - ការជក់បារី
   - ការញ៉ាំស្រា

៦) ជំងឺផ្សេងដែលអ្នកជំងឺ psoriasis អាចមាន៖
   - ជំងឺសន្លាក (psoriatic arthritis)
   - ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង, ទឹកនោមផ្អែម, លើសជាតិខ្លាញ់ជាដើម។

៧.) រោគវិនិច្ឆ័យ៖
ជំងឺ Psoriasis អាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានលើរោគសញ្ញាស្បែករបស់ជំងឺ ដោយវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ។

៨) វិធីព្យាបាល៖
ជំងឺ Psoriasis មិនមានថ្នាំព្យាបាលឲ្យជាដាច់ទេ តែការព្យាលបាលអាចបំបាត់សញ្ញាលើស្បែកបាន និងកាត់បន្ថយការលាប់ឡើងសារជាថ្មីរបស់ជំងឺ។
   ក. អ្នកជំងឺគួរជៀសវាងកត្តាទាំងឡាយដែលជំរុញឲ្យមានការលាប់ឡើងរបស់ជំងឺ Psoriasis ដូចជា៖
      - បញ្ឈប់ការជក់បារី
      - បន្ថយការពិសារគ្រឿងស្រវឹង
      - សម្រកទម្ងន់

   ខ. វិធីព្យាបាលដោយថ្នាំលាប៖
      - Emollients
      - Vitamin D analogue (calcipotriol)
      - Topical corticosteroids

   គ) វិធីព្យាបាលដោយកាំរស្មី UV (Phototherapy)៖
      - NarrowbandUVB
      - Photochemotherapy (PUVA)

   ឃ) ថ្នាំលេបដែលគេប្រើញឹកញាប់មាន៖
      - Methotrexate
      - Ciclosporin
      - Acitretin

“ប្រសិនបើមានអាការៈ ឬរោគសញ្ញាដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមប្រញាប់មកជួបពិភាក្សាពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសសើរស្បែក  ដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនិងឈានទៅរកការព្យាបាលជំងឺនេះ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។”